‘Een gebouw moet je niet afschrijven, maar opschrijven’
Op de website van Lagemaat is te lezen dat het bedrijf al veertig jaar actief is in de sloopbranche. Een gesprek met Arend van de Beek, programmamanager digitale transformatie en circulariteit bij Lagemaat, maakt duidelijk dat het sloopbedrijf sterk inzet op circulariteit. De sloper wordt de gebouw- en materiaalbeheerder. “In de lineaire bouweconomie komen de architect en sloper elkaar nooit tegen, in de circulaire bouweconomie trekken ze samen op. Zij bepalen welke delen van het gebouw opnieuw gebruikt kunnen worden, in het ontwerp houdt de architect daar dan rekening mee,” zegt Arend van de Beek.
Tijdens het gesprek staat Van de Beek ineens op en loopt de kamer uit. Hij komt terug met een bord: Lagemaat circulair, lezen we. De nieuwe naam is nog geen feit, maar geeft goed weer hoe het bedrijf bezig is. Uitgangspunt bij Lagemaat is dat je niet in je eentje circulair kunt zijn, dat doe je met andere bedrijven in de keten: “We kunnen complete gebouwen pijlsnel digitaal inventariseren en op die manier materialenpaspoorten opstellen van nog te slopen of demonteren panden. We plaatsen deze gegevens samen met zulke inventarisaties van onze collega’s op de landelijke database van stichting Insert (www.insert.nl). Door hierbij de gegevens op een slimme manier te categoriseren kunnen we aan architecten, ontwikkelaars en bouwers inzicht bieden in de materialen die in een bepaalde periode en een bepaald gebied vrijkomen. Op deze manier ontstaat een virtueel depot van secundaire bouwmaterialen, waarmee we de totstandkoming van de circulaire economie een boost geven.”
Thomas Rau
Volgens Van de Beek wordt dat ook de toekomst. De architect en sloper bepalen, op basis van het materialenpaspoort, welke onderdelen van het gebouw worden hergebruikt. Hierbij is de sloper in feite de beheerder van het materialenmagazijn (voorheen: ‘gebouw’). Van de Beek: “Thomas Rau zegt het altijd zeer treffend, je moet een gebouw niet áfschrijven, maar ópschrijven; registreren welke onderdelen je opnieuw kunt gebruiken.”
Circulair Mineraal
Een belangrijke grondstof voor veel gebouwen is beton. Nu produceert de betonindustrie net zoveel CO2 als alle vervoer op de wereld. “Het is van belang om minder beton te gebruiken, dat betekent lichter bouwen en meer hout gebruiken,” stelt Van de Beek, “maar we zijn ook bezig om meer beton te recyclen.” Hij doelt op het initiatief met vier andere sloopbedrijven, ‘Circulair Mineraal’. Nu wordt beton bij de sloop van een gebouw uit elkaar geslagen en vervolgens aan de wegenbouw geleverd. Een stapje beter is om van beton granulaat te maken, dat wordt verwerkt tot grindvervanger in nieuw beton. Maar het ‘Circulair Mineraal’ gaat vele stappen verder en maakt met behulp van een speciale breker van sloopbeton weer zand, grind en cementsteenpoeder. Dit zijn hoogwaardige grondstoffen die in de betonindustrie worden gebruikt, waardoor er minder nieuwe grondstoffen nodig zijn en de CO2-uitstoot afneemt.
Lagemaat beperkt circulair bouwen niet alleen tot de klanten, inmiddels is het bedrijf zelf met een project bezig, waarbij gekozen wordt voor secundair bouwen en zonnepanelen. “Het is een voormalige gemeentewerf, hier vlakbij, waar we een circulair kennisinstituut realiseren. We gaan hier opleidingen aanbieden. Daarnaast zijn partijen als hogeschool Windesheim en TNO betrokken. Met deze instellingen werkt Lagemaat nu al samen, want circulariteit omvat samenwerken met opleidingen en onderzoekers. We zijn bijvoorbeeld gecertificeerd voor trede vijf op de CO2-ladder. Waarbij je doorlopend onderzoek doet naar mogelijkheden en je door de gehele keten waarvan je deel uitmaakt kijkt naar samenwerkingsmogelijkheden.
Als we alle plannen, ideeën en activiteiten van Lagemaat beschouwen ontkomen we niet aan de vraag wat hier nu achter zit: waarom doe je dit zo? “Lagemaat wordt aangestuurd door de tweede generatie Lagemaat, wiens missie is gericht op kennis en kunde. De genoemde doorontwikkelingen passen hierin en in de toekomstgerichtheid van het bedrijf. Daarnaast heeft Lagemaat oog voor het rentmeesterschap, voor de aardbol waarop we allemaal wonen. Voor de mensen hier is het niet alleen de winst die telt, we kijken ook naar hoe we de aarde overdragen op volgende generaties. Het is belangrijk dat we gebouwen niet voor de eeuwigheid bouwen, we moeten meer modulariseren. Dan wordt het mogelijk om gebouwen uit elkaar te halen en de bouwdelen een nieuw leven te geven.” Zitten alle medewerkers er zo in? “Natuurlijk werken bij Lagemaat op dit moment veel specialisten die professioneel en conform de huidige voorschriften, budget en planning efficiënt slopen. Maar voor alle mensen die hier werken geldt ook dat ze aandacht hebben voor hoe wij de aarde doorgeven aan de volgende generatie,” aldus Arend van de Beek.
“Niet alleen de winst telt, ook het rentmeesterschap”
Arend van de Beek