Werken in dienst van natuurontwikkeling
De Natuurderij Keizersrande is een melkveebedrijf, gerund door Annette Harberink. Het ligt aan de IJssel, net ten noorden van Deventer. Voor 2010 was dit gemeentegrond zonder bestemming. Toen de plannen voor Ruimte voor de Rivier rond 2010 vorm kregen, schonk de gemeente deze grond aan de Stichting IJssellandschap. Deze stichting en haar rechtsvoorganger “de Verenigde Gestichten” beheert en ontwikkelt sinds 1267 land, landgoederen, boerderijen en woningen rondom Deventer. Naar goed rentmeesterschap zijn de bezittingen in de loop van de tijd gegroeid en ontwikkeld ten behoeve van stad en ommeland. In het kader daarvan bouwde IJssellandschap in 2013 een ecologische boerderij op de nieuwe verworven grond, die zich uitstrekt van de Deventer jachthaven tot aan de gemeentegrens van Olst. Deze omvat in totaal 135 hectare grond.
Ecologisch boeren
Het gebied is sinds 1986 aangemerkt als Natura 2000-gebied. Dit stelt eisen op het gebied van natuurbeheer. Harberink: “Ons werk staat geheel in dienst van de natuurontwikkeling. Zo worden bijvoorbeeld niet alle gronden in gelijke mate begraasd, bemest en gemaaid. Hierdoor is er op het land de ruimte en mogelijkheid voor een grote diversiteit aan planten, insecten en vogels die uniek zijn voor dit gebied. Ook worden de karakteristieke elementen in het landschap in stand gehouden en beheerd, zoals poelen, meidoornhagen, rivierarmen, heggen en hagen.”
Ruimte voor de rivier
Binnen dit programma wordt er, simpel gezegd, voor gezorgd dat de IJssel bij hoogwater makkelijker en beter beheersbaar buiten haar oevers kan treden en in de uiterwaarden vlot doorstroomt. Het erf en de gebouwen van Keizersrande zijn geplaatst op een nieuwe terp, net achter de stroomlijn, die bij hoog water pal aan de rivier zal liggen. De werkzaamheden op het bedrijf hebben een directe verbinding met de waterstand van de IJssel en het beheer van de uiterwaarden. Behalve dat het bedrijf de diverse nieuwe nevengeulen onderhoudt, zorgt de intensieve begrazing van de koeien in het gebied ervoor dat het gras kort blijft en er geen wilgenopslag kan ontstaan. Hiermee draagt het bedrijf in niet geringe mate bij aan het drooghouden van Deventer en haar inwoners.
Educatief centrum
Op Keizersrande exploiteert de stichting Keizersrande een educatief centrum waar schoolkinderen en andere bezoekers worden geïnformeerd over ecologisch boeren en dit in de praktijk kunnen bezichtigen. De (stads)kinderen vinden het heerlijk om ook de handen uit de mouwen te steken bij het werk op de boerderij.
Circulair boeren
De gebouwen op Keizersrande zijn allemaal duurzaam gebouwd. Op het dak zijn 240 zonnepanelen geplaatst en samen met alle toegepaste energiebesparende maatregelen, is het bedrijf volledig energieneutraal. Zo wordt er bijvoorbeeld nauwelijks gemaaid en ’s winters staan driekwart van de koeien droog, waardoor ze ook minder voer nodig hebben. De zeventig melkkoeien krijgen hun voer van het eigen land en de mest wordt ook op eigen land verspreid.
Zuivelproducten
Op dit moment levert Keizersrande melk, vleespakketten, los vlees en Keizersrande-kaas. Het grootste deel van de melk gaat naar Zuiver Zuivel: het eerste merk voor biologische zuivel. De koeien slacht men zelf. Het vlees wordt verpakt, ingevroren en in de eigen selfservice winkel verkocht. Naast rundvlees is er ook kippen- en varkensvlees van het eigen bedrijf beschikbaar.
Ambitie
Op Keizersrande wordt het mogelijk om voor 500 gezinnen een wekelijks pakket van heerlijke producten samen te gaan stellen. Harberink: “Om dit te realiseren, willen wij in de nabije toekomst werken aan eigen zuivelproducten, eigen brood en aan akkerbouw met groenteteelt. Het lijkt ons fantastisch om voor 500 gezinnen in onze directe omgeving een pakket van zuivel, vlees, eieren, brood én groentes van hoge kwaliteit te kunnen produceren.”