Die Messe (blog)
Begin april bezocht ik de Hannover Messe, de grootste industriebeurs van Europa. Wat me daar vooral opviel is de verschuiving van de economische macht naar het oosten.
De Hannover Messe is een stad op zich. Het is een enorm terrein, met straten, eigen shuttlebussen, restaurants, enorme hallen en natuurlijk heel veel techniek. Interessant zijn ook de nieuwste ontwikkelingen die je ziet, zoals de omschakeling van de economie op waterstof en de komst van 5G. Toch is dat ook wel een beetje wat je van tevoren verwacht. En dan heeft het wel wat om daarvan getuige te mogen zijn, om de nieuwe robots te zien werken. Dat is wat het werk als innovatiemakelaar zo mooi maakt. Voortdurend aanwezig zijn in het voorfront van de vernieuwing.
Misschien omdat je daarop rekent is dat niet wat mij het meeste trof. Op enig moment loop ik in een van de Messe-straten van de ene naar de andere hal en denk: ‘Verrek, loop ik hier nu in Maleisië, of in Europa?’ Het aantal Aziaten dat op de Messe rondloopt is groot. Op straat zie je ze overal, maar zeker ook in de vele stands. Vooral in de stands met robotica en machinebouw zijn China, maar ook Taiwan, Maleisië en Singapore volop aanwezig. Dit is beduidend minder het geval bij de stands waar waterstof het thema is. Daar zijn de Fransen en Scandinaviërs in de meerderheid.
Als ik met enkele ondernemers uit Gelderland spreek over China, dan merk ik hoe sterk dit land zich ontwikkelt. Een aantal jaren geleden produceerde China veel goedkoper, maar de kwaliteit liet nogal eens te wensen over. Dat is veranderd. Je kunt nu voor veel meer goede producten in China terecht, die nog altijd goedkoper zijn dan in Europa. Zo is de kwaliteit van producten voor de helft van de prijs nog steeds niet geweldig. Neem je echter een duurder product, dat altijd nog iets van dertig procent onder de Europese prijs zit, dan is de kwaliteit heel behoorlijk. En komt het product uit een land als Maleisië, dan heb je het product in een paar weken in huis en is het volledig gecontroleerd en de kwaliteit dus aan de maat.
Als economisch historicus weet ik dat we altijd de neiging hebben om te denken dat we nu in de samenleving voor een kruispunt staan, of midden in een grote transitie zitten en vaak denken we daar dan honderd jaar later veel genuanceerder over. Toch kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat de nieuwe economische machthebber uit het oosten komt. Innovatie blijft in het ‘antieke’ Europa de enige manier om mee te doen.