Op reis naar duurzaam Denemarken (1/2)

Als ik de woorden ‘state of the art’ beluister dan roepen die bij mij toch beelden op over iets uitzonderlijks. Een kunstje flikken waar wij nog maar nauwelijks aan begonnen zijn, wat voor ons toch die wereldberoemde stip aan de horizon is. Zijn de Denen dan op de onderwerpen klimaat, energie, circulair ondernemen en waterstof zoveel verder? Twee volle dagen met vele presentaties zaten op mij te wachten toen wij afreisden naar Denemarken. Al snel werd het mij wel duidelijk dat de Denen in denken verder zijn. Waar wij in Nederland behept zijn met de staatsgeleerden Baudet en Wilders, die de hele klimaatverandering grote flauwekul vinden en zich liever bezighouden met de Bolearische wind en de ‘kopvoddentaks’ is maar liefst 70 procent van de Denen ervan overtuigd dat we als mensheid aan de slag moeten met de klimaatverandering remmen. Waar komen die grote verschillen in denken vandaan? De ouderen onder ons zullen het nog wel wete: de autoloze zondag, waar Joop den Uyl ons op trakteerde tijdens de oliecrisis van begin jaren zeventig van de vorige eeuw. In Denemarken is destijds diezelfde beslissing genomen. Edoch, daar hebben de Denen het niet bij gelaten. Waar wij met de vondst van het gas in Slochteren na de oliecrisis weer volop zijn gaan verbruiken, zijn de Denen een andere weg ingeslagen. Zij waren tot 1970 voor meer dan 90 procent afhankelijk van de olie uit Saudi-Arabië. De Denen realiseerden zich door de oliecrisis hoe kwetsbaar ze waren en zijn begonnen met een lange weg, waarbij ze uiteindelijk grotendeels zelf hun energie zijn gaan produceren. Ze zijn begonnen met enkele nationale campagnes om de bevolking te doordringen van de ernst van het vraagstuk en de noodzaak om anders om te gaan met energie. Daarnaast hebben ze sterk geïnvesteerd in windenenergie en pas later in de zon. De terugdringing van CO2 is daar in recente jaren bijgekomen. In 2023 wil Denemarken 70 procent minder CO2 uitstoten ten opzichte van 1990.

Stabiel beleid

Het meest interessante is echter, dat de Denen over een aantal onderwerpen een langjarig beleid hebben ontwikkeld, waar oppositie en regering het gezamenlijk over eens zijn. Verandert de regering dus, dan blijft het beleid op die onderwerpen in takt. Dit geldt voor klimaat, energie, maar bijvoorbeeld ook voor gezondheidszorg. Dit is in Denemarken mogelijk omdat de afkeer van de politiek in dit land kleiner is dan bij ons. In Nederland maakt elke populist met een anti-elitair verhaal kans op veel stemmen, in Denemarken is de stabiliteit groter, wat ook wordt veroorzaakt door het feit dat de Denen trotser zijn op hun land dan wij. Maar zo’n lange termijn aanpak is wel vereist als we de klimaatverandering willen remmen. Hier kunnen we dus nog wel wat leren van de Denen. Hoe zit het eigenlijk met de daden? Daarover meer in het volgende artikel.