“Een miljoen ‘bitterballen van Brans’ in 2019”
Ondernemer Michel Brans heeft zijn hele leven in loondienst gewerkt, eerst in de retail en later als productontwikkelaar. Sinds 2017 is hij een compleet nieuwe weg ingeslagen. Brans: “Na mijn laatste baan ben ik bewust niet direct weer aan de slag gegaan, maar heb ik goed om me heen gekeken; wat wil ik nu echt? Ik wilde lokaal, sociaal en duurzaam ondernemen en een concreet product voortbrengen. Met oesterzwammen kweken kwam dit allemaal samen.”
Oesterzwammen kweken op koffiedik
Het balletje ging rollen toen Ando Tuininga van Pure Africa Coffee vroeg: wat kun je met koffiedik? Als mvo-gecertificeerd koffiebedrijf wilde Ando ook iets doen aan circulair ondernemen. Het is zonde om koffiedik weg te gooien. Gezamenlijk kwamen beide heren snel op het antwoord: je kunt er oesterzwammen op laten groeien. Het is hip en lift mee op de trend om minder vlees te consumeren. Bij de Cleantech Regio werd een voucher aangevraagd en verkregen om te starten met de inzameling van koffiedik. Wekelijks wordt bij vijfentwintig klanten van Pure Africa zo’n 200 kilo koffiedik opgehaald, wat daardoor niet in de verbrandingsovens verdwijnt.
Bitterballen van Brans
Op het terrein van Cambio in Deventer staat nu de oesterzwamkwekerij van Brans. Kweken duurt ongeveer acht weken en dan kan er worden geoogst. Die wordt nu afgezet naar diverse kwaliteitsrestaurants als bijvoorbeeld ’t Arsenaal en het IJsselhotel. Naast verkoop van kant-en-klare oesterzwammen verwerkt Brans deze ook in veganistische producten als bitterballen en kroketten bij een regionaal bedrijf dat werkt met mensen met een cv dat niet in hun voordeel werkt. In het begin was het veel pionieren en experimenteren. De receptuur en het productieproces staan nu als een huis en het is tijd om op te schalen. Brans: “Voor het jaar 2020 is het mijn ambitie om één miljoen bitterballen te gaan verkopen.” Hiervoor roept hij zijn eigen merk: “De ballen van Brans” in het leven.
Growkit
Voor restaurants, bedrijfskantines en scholen heeft Brans een verplaatsbare kweekkast ontwikkeld waar ze zelf oesterzwammen kunnen kweken op hun eigen koffiedrab. De eerste kasten zijn inmiddels geplaatst bij provincie Overijssel en Rabobank Zwolle. Er zullen er meer volgen.
Shiitakebitterbal
Naast oesterzwammen is Michel ook gestart met shiitake kweken. De shiitake is paddenstoel rijk aan proteïne, heeft een bijzondere nootachtige smaak en kan als vleesvervanger worden gebruikt. Voor zover bekend is er in Nederland nog geen shiitakebitterbal op de markt. Brans verwacht veel van zijn nieuwe product. Ook deze paddenstoel kan (gedeeltelijk) op koffiedik worden geweekt.
Circulair ondernemen
Brans kan twee oogsten draaien op het koffiedik. Daarna wordt het gecomposteerd. In de toekomst wil hij met partners onderzoeken of door vergisting nog meer waarde uit het koffiedik gehaald kan worden. Ook bestaan er plannen om met het overgebleven koffiedik bloempotten te gaan fabriceren.